zaterdag 22 oktober 2016
duaal_leren_01_c.jpg

Van de speelplaats naar de werkvloer

'Schoolbank op de werkplek' dat is de naam van het proefproject rond duaal leren dat sinds 1 september 2016 in 34 scholen loopt. Leerlingen van de derde graad secundair onderwijs leren voor 60 procent van de tijd een vak op de werkvloer. “Op termijn willen we duaal leren in alle onderwijsvormen zien. Want werkplekleren kan een positieve keuze voor iedereen zijn.”

Kennis, vaardigheden en competenties die je nodig hebt op de arbeidsmarkt kan je nergens beter verwerven dan op de werkvloer zelf. Dat is het idee achter duaal leren. Omdat de ministers van Onderwijs Hilde Crevits en van Werk Philippe Muyters het huidige systeem van leren en werken willen opwaarderen tot een volwaardige sterke leerweg, is het de bedoeling dat leerlingen uit alle onderwijsvormen in de toekomst voor een duaal leersysteem kunnen kiezen. “Op dat punt zitten we vandaag echter nog niet”, zeggen Annick Haesaerts en Ellen Van den Stock, GO! beleidsthemabeheerders leren en werken/duaal leren en onderwijs-arbeid. “De meeste scholen zijn daar op dit moment ook nog niet echt mee bezig. Dat zal pas echt gaan leven als het decreet duaal leren over heel Vlaanderen uitgerold wordt. Nu zijn er nog maar 34 scholen – waarvan acht GO! scholen – en vijf Syntra-lesplaatsen die het systeem via een proefproject testen.”

In welke studierichtingen loopt het proefproject?

Ellen: “De ene richting leent zich daar al beter toe dan de andere. Momenteel testen we in het (deeltijds) beroepsonderwijs, het BuSO, een se-n-se en een specialisatiejaar. Enkele concrete voorbeelden zijn het GO! technisch atheneum II Hasselt waarbij leerlingen van de opleiding zorgkundige aan de slag gegaan zijn in enkele rust-, woon- en zorgcentra. Het GO! technisch atheneum GITBO Keerbergen werkt voor de richting ruwbouw dan weer samen met o.a. een bouwonderneming uit Haacht en een aannemingsbedrijf uit Veltem-Beisem.”

Annick_en_Ellen_oranje_01.JPG

Annick Haesaert (links) en Ellen Van den Stock, GO! beleidsthemabeheerders duaal leren

Annick: “Oorspronkelijk zou op 1 september ook een TSO-opleiding in de proeftuinen stappen, maar dat is nog een jaar uitgesteld. Dat vroeg meer tijd om georganiseerd te krijgen. De verhouding bij duaal leren ligt nu op 60-40: 60 procent van de tijd op de werkvloer tegenover 40 procent in de klas. Voor TSO-richtingen zou je van die verhouding moeten kunnen afwijken, omdat die leerlingen een grotere theoretische basis nodig hebben. Sommige vaardigheden moeten al verworven zijn als ze op de werkvloer terecht komen. Zo was ik vorige week op bezoek in een logistiek bedrijf waar ze erop hamerden dat de leerlingen hun maaltafels kennen. Het klinkt stom, maar dat moet gedrild zijn. Als die studenten in dat bedrijf een pick order moeten doen, dan moeten ze meteen weten hoeveel ze moeten meenemen. Dat is een taak voor het onderwijs, niet voor een werkgever. Hetzelfde geldt voor taalgevoel en -verwerving. Je moet een klant correct kunnen aanspreken of schrijven.”

Uiteindelijk is het de bedoeling dat ook leerlingen uit het ASO, KSO, hoger beroepsonderwijs en volwassenenonderwijs in een duaal systeem kunnen stappen. Voor wanneer zal dat zijn?

Ellen: “Ik vrees dat dat een groeipad van meerdere schooljaren zal zijn. Maar we zijn vanuit het GO! wel tevreden dat dit mogelijk zal worden. Iedereen zou een deel van zijn opleiding op de werkvloer moeten kunnen doen. En afhankelijk van wat mogelijk is, zal dat een groter of kleiner aandeel zijn. Wel vinden we het heel belangrijk dat dit niet zomaar overhaast gebeurt. De overheid moet eerst een kader uitwerken op basis van de lessen die we uit het lopende proefproject trekken.”

quote icoon

Sommige vaardigheden moeten al verworven zijn als leerlingen op de werkvloer terecht komen.

— Annick Haesaert, GO! beleidsthemabeheerder duaal leren


Dat klinkt alsof er toch nog wel wat euvels zijn die weggewerkt moeten worden.

Ellen: “Dat klopt, maar dat is ook niet abnormaal.  Doordat men pas in januari 2016 alles is beginnen uitrollen en het reglementair kader pas in juni was uitgewerkt, moest alles heel snel gaan. Dat zorgt voor nogal wat verwarring. Ook de communicatie verliep soms lastig. Dan krijg je situaties waarin de departementen naar de sectoren wijzen, de sectoren naar de scholen en de scholen en sectoren naar Syntra Vlaanderen. Iedereen kijkt naar elkaar. Dat moet allemaal in de evaluatie bekeken worden. En hopelijk zal men daar eerst lessen uit trekken vooraleer met het systeem uitbreidt. Het kader waarbinnen alles gebeurt, zal toch nog eens grondig bekeken moeten worden.”

Annick: “Bij de bedrijven merk ik dan weer dat er een mentaliteitsverandering nodig is vooraleer we het project op grote schaal kunnen uitrollen. Ik kom zelf veel in contact met bedrijven en ik merk dat het vrij eenvoudig is om stageplaatsen te krijgen omdat die onbezoldigd zijn. Voor duaal leren slecht een vrij lage bijdrage betaald worden en toch gaan dan veel deuren dicht. Ze willen zich wel sociaal engageren, maar uiteindelijk overheerst de economische realiteit. Grote bedrijven hebben daar de middelen voor, maar kleine KMO’s veel minder. En zo zijn er veel in Vlaanderen. Nu zijn stagiairs gratis, maar als we die allemaal op duaal zetten, weet ik niet of de sector dat aan zal kunnen.”

 

duaal_leren_02_c.jpg
quote icoon

Breng leerlingen, ook die in het ASO, zo veel mogelijk in contact met bedrijven zodat ze later een positieve beroepskeuze kunnen maken.

Ellen: “Een bijkomende bezorgdheid: vandaag zitten er in het DBSO nog veel leerlingen die (nog) niet meteen op de werkvloer terecht komen. Via verschillende projecten wordt er aan hun arbeidsrijpheid en -bereidheid gewerkt. Nu zijn er nog veel mogelijkheden om hen binnen de schoolse context te houden, bij duaal leren is dat niet langer het geval. Het is belangrijk dat we die leerlingen niet uit het stelsel duaal leren gooien. We moeten als onderwijsverstrekker weten dat ze in een andere kwaliteitsvolle leerweg terecht komen, de zogenaamde onderwijs-welzijnstrajecten. Dat is momenteel nog een groot knelpunt. We zijn als het GO! voor duaal leren, maar leerlingen die uit de boot vallen, moeten ook goed terecht komen.”

Toch blijven jullie in het project geloven.

Ellen: “Absoluut, daar bestaat geen twijfel over. We merken ook dat de GO! scholen die in het proefproject gestapt zijn zich heel positief inzetten. Maar het spreekt voor zich dat zij het recht hebben om aan te geven wat er fout loopt of waar ze meer ondersteuning nodig hebben.”

Welk advies geven jullie de scholen mee?

Annick: “Ik geef alle scholen, ook wie nu nog niet in een duaal systeem werkt, vooral de raad om af te wijken van het strakke patroon van stages en op zoek te gaan naar alternatieve vormen van werkplekleren. Als ze duaal leren een stap te ver vinden, kunnen ze een tussenvorm vinden. Breng leerlingen, ook die in het ASO, zo veel mogelijk in contact met bedrijven zodat ze later een positieve beroepskeuze kunnen maken. Een concreet voorbeeld: heel wat leerlingen balen van chemie en fysica. Waarom? Die vakken worden nog vaak op een zeer klassieke manier gegeven met weinig interactie. Natuurlijk worden leerlingen op die manier onvoldoende geprikkeld. Steek leerlingen één of meerdere dagen in een chemiebedrijf en ik verzeker je dat ze gestimuleerd en geïnteresseerd raken. Dat is het verhaal dat wij als GO! moeten brengen.”

Studierichtingen die aan het proefproject deelnemen:

  • 3e graad TSO Elektromechanische Technieken (SO), start pas op 1 september 2017
  • 3e graad BSO Elektrische Installaties (SO, DBSO, leertijd)
  • Se-n-se Chemische Procestechnieken (SO)
  • 3e graad BSO Haarverzorging (SO, DBSO, leertijd)
  • Specialisatiejaar Zorgkundige (SO, DBSO, leertijd)
  • BuSo kwalificatiefase Groen- en Tuinbeheer (SO)
  • 3e graad BSO Ruwbouw (SO, DBSO, leertijd)

 

Ontvang het "Helemaal GO!"-magazine in je mailbox.

Laden...