Een echte garage in GO! technisch atheneum De Prins in Diest

"We zijn twee jaar geleden met deze leeronderneming gestart", vertellen leerkracht Gerry Segers en teamcoach Peter Verheyden. Vooraf hadden ze aan bedrijven uit de autosector gevraagd wat die eigenlijk verwachten van de opleiding, en wat de leerlingen volgens hun toekomstige werkgevers moeten kunnen. De verwachtingen bleken niet te draaien om nokkenassen of de recentste elektronica, maar om motivatie en attitude, communicatie met klanten, teamwerk. Met de leeronderneming, waar leerlingen gaandeweg autonomie en zelfstandigheid verwerven, hoopt de school daarop een antwoord te bieden. De eerste ervaringen van de twee afgelopen schooljaren laten het beste verhopen.

Leerkracht als coach

De leeronderneming is een concept dat ook elders al invulling kreeg. Onder meer in de afdelingen Haartooi en Publiciteit van het KTA, een paar gangen verderop, werken de leerlingen ook voor echte klanten. Toch is de uitwerking in Car One voor zover Segers en Verheyden weten uniek. "Een paar jaar eerder hadden we ons als leerkrachten al anders georganiseerd: we vormen één kernteam met de drie technische leerkrachten van de drie betrokken leerjaren, de leerkracht PAV en de taalleerkracht, en de leerlingenbegeleider neemt een coachende rol op voor het hele team." (PAV of Project Algemene Vorming omvat bijvoorbeeld doelstellingen qua rekenen, presenteren of kennis van de maatschappij.)

Het kernteam ziet de leerlingen in een schoolweek heel veel tot permanent en draagt de volledige verantwoordelijkheid voor de vooruitgang én het welbevinden van de leerlingen. "Vaak zijn in een school verschillende mensen met verschillende ‘stukjes’ van de leerling bezig: de vakleerkracht bekijkt enkel of de leerling zijn deel van de leerstof meekrijgt, de leerlingenbegeleider weet meer over de situatie thuis,… Wij begeleiden samen de leerlingen drie jaar lang, waardoor we een langdurigere relatie kunnen opbouwen. Met hen én met hun ouders."

Een relatie die draait om vertrouwen en verantwoordelijkheid voor de leerlingen zelf. "Ze moeten een aantal leermodules afwerken, bijvoorbeeld over remmen, banden, ontsteking…. Dat zijn opdrachtenpakketten met theorie en praktijktaken, die vaak ook in mekaar overvloeien. Wanneer ze welk deeltje aanpakken, kiezen ze zelf. We beperken de klassikale uitleg tot korte instructiemomenten. Er zijn voldoende computers aanwezig om de taken zelfstandig af te werken, naast de praktijk bij de wagens, en als leerkracht zijn we vooral aanwezig als coach of om hen voort te helpen als ze vragen hebben."

Duidelijke lijnen

Maar vergis je niet: dit is geen “vrijheid blijheid”. Er heerst een cultuur van samenhorigheid en een vriendschappelijke sfeer, maar binnen duidelijke lijnen. Voor elke module gelden deadlines en toetsingsmomenten. Wie zijn tijd verlummelt, bezorgt zichzelf thuiswerk, en wie te laat komt, verspeelt zijn rechten om eens wat vroeger te kunnen vertrekken – lessen die snel geleerd zijn. "Maar als je die jongens op hun verantwoordelijkheden aanspreekt, werkt dat beter dan sancties. De motivatie van de leerlingen is enorm toegenomen, hun betrokkenheid is groot, mede doordat ze veelal werken aan échte wagens van klanten." Voorbeelden genoeg om dat te staven: van die leerling die schoolmoe en gedemotiveerd in september aankwam en enkele weken later al zo gedreven was dat hij in zijn vrije tijd rondreed om onderdelen op te halen, van zevendejaars die niet tolereren dat jongere leerlingen er een zootje van maken, of van twee anderen die zelf software schreven om het magazijn beter te beheren…

"We merken ook dat de instroom ‘verbetert’ doordat de autorichting nu een heel duidelijk profiel heeft: geen jongens die in niets zin hebben en hier wat vrijblijvend denken te komen sleutelen aan brommers, maar gasten die een positieve keuze maken voor dit vak en weten dat ze hier vrijheid én verantwoordelijkheid krijgen." Jongens, ja, heel af en toe zit er een meisje in de autorichting, maar momenteel niet.

We staan inmiddels in de onthaalruimte bij de garage, waarvoor de leerlingen van de afdeling Hout een balie maakten. "Ze doen alles zelf", benadrukken Verheyden en Segers nogmaals, "iedereen komt aan de beurt om een tijdje het onthaal te bemannen en klanten te ontvangen. Bestek opmaken, onderdelen bestellen, leveranciers bellen, werkplanning opstellen, de herstellingen zelf uiteraard, de auto ook weer afleveren aan de klant en factureren,… Moet er reclame worden gemaakt voor het winternazicht, dan vragen ze prijzen op en leren ze een poster te lay-outen. En regelmatig moet samen beslist worden welke investeringen worden gedaan met de inkomsten."

Hogere lat

Vanzelf komen zo al een aantal leerdoelen van PAV voorbij: communiceren, presenteren, percentages berekenen, omgaan met enkele softwareprogramma’s… "We proberen steeds verder te gaan met de integratie van PAV in het werk in de garage. Bijvoorbeeld rond het thema milieu en afvalbeheer, een belangrijk onderdeel in onze technische leerdoelen, zijn er zeker nog raakvlakken met de algemene vorming."

Terugwandelend door de gangen vatten Segers en Verheyden de spirit van de hele hervorming nog eens mooi samen: "Door hun opleiding meer in de handen van de leerlingen zelf te leggen, wordt de lat niét lager gelegd. Ze blijft hoog liggen, ja zelfs hoger, maar we denken dagelijks na hoe meer leerlingen erover kunnen raken."

Dit artikel verscheen eerder op de website van de Koning Boudewijnstichting (KBS). 
 
Het project Car One wordt ondersteund door Veranderwijs.nu. Veranderwijs.nu is een kennisplatform over onderwijsvernieuwing, gecoördineerd door de KBS en gestuurd door een groep van experten in innovatie en onderwijs. Het wil betrokken actoren (leerlingen, leerkrachten, directies, ouders, buurten, bedrijfsleven, …) inspireren, samen brengen en van elkaar laten leren om zo onderwijsvernieuwing te versnellen. Via een oproep verleent Veranderwijs.nu ook steun aan innovatieve projecten. Meer info: www.veranderwijs.nu