Sinds 1 september 2018 gaan de 10- tot 14-jarigen van scholengroep GO! Next in Herk-de-Stad naar HerX, de allereerste Tienerschool in Limburg. Daarmee kiest GO! Next voor een nieuwe aanpak in de derde graad van de basisschool en de eerste graad van het secundair onderwijs.
De drie pijlers uit het boek ‘Het Tienerbrein’ van de Nederlandse hoogleraar neuropsychologie Jelle Jolles staan daarbij centraal: VERBINDEN, FOCUSSEN & ONTDEKKEN. Om deze innovatie door te voeren, onderging niet alleen de onderwijspraktijk maar ook de infrastructuur van GO! Next grondige veranderingen. Freya Konings en Raf Vangeel, respectievelijk directeur van het secundair en van het basisonderwijs, geven tekst en uitleg.
Om de leerlijnen tussen het basis- en het secundair onderwijs beter op elkaar af te stemmen en tieners niet te vroeg te dwingen een studiekeuze te maken, stapt GO! Next af van de klassieke schoolstructuur van 6 jaar basis- en 6 jaar secundair onderwijs. ‘In de nieuwe organisatie worden tieners van het 5de leerjaar tot en met het 2de jaar secundair onderwijs samengebracht in nieuw samengestelde groepen. Daardoor ontstaat een 3 x 4 structuur, waarbij leerlingen 4 jaar basisonderwijs, 4 jaar tienerschool en 4 jaar secundair onderwijs volgen’, licht Freya Konings toe. ‘Uit wetenschappelijk onderzoek en ervaringen in het buitenland blijkt dat de jongeren daardoor, zowel emotioneel als cognitief, een vlottere doorstroming hebben, beter zijn voorbereid op de tweede graad en dus ook minder afhaken wegens foute studiekeuzes.’
Binnen het kader van de eindtermen is de leerstof in de Tienerschool opgedeeld in verschillende routes. In elke route zien de leerlingen het einddoel waar ze naartoe werken en het pad dat ze hiervoor best volgen. Raf Vangeel legt uit hoe dit in de praktijk verloopt. ‘Onze school start om 9 uur in de masterclasses. Dit zijn korte, instructieve basislessen die elke leerling volgt. Ze worden gegeven door de vak-experten. Daarna werken de tieners zelfstandig in labo’s. Via een digitale ‘routeplanner’ volgen ze hier enkele uren per week een individueel traject op basis van hun niveau. Het leertraject wordt, per leerling, samen met de leerkracht uitgestippeld. Zo kan iedereen op eigen tempo de verworven kennis verdiepen. De tieners krijgen daarbij de nodige ondersteuning van coaches. Het digitale leerplatform wordt ook aangepast en uitgebreid naarmate de leerling de leerstof verwerkt. Daarbij legt de coach de lat telkens net iets boven het behaalde niveau, zodat de jongere uitgedaagd blijft.’
Tieners hebben meestal nog geen idee van wat ze later willen en kunnen doen. In de Tienerschool maken ze kennis met de vele mogelijkheden die de toekomst hun te bieden heeft. Raf Vangeel: ‘In gemengde leeftijdsgroepjes trekken onze jongeren wekelijks op ‘expeditie’ om verschillende ervaringen op te doen. Ze gaan bijvoorbeeld samen enkele weken koken of ze werken een fotoreportage uit, helpen in een bejaardentehuis, geven les in een kleuterschool, leren op de beurs spelen, zetten een marketingproject op poten enzovoort. Elk jaar worden per groep andere thema’s uitgewerkt, zodat iedereen na 4 jaar in alle domeinen ervaring heeft opgedaan. De leerlingen krijgen daarvoor geen punten, maar worden wel geëvalueerd. Het belangrijkste aan deze expedities is dat ze aan den lijve ervaren wat hun wel of niet ligt. Door deze aanpak stellen we de finale studiekeuze bovendien uit naar de tweede graad van het secundair onderwijs’ aldus nog de directeur.
Samenwerken, communiceren, autonomie, kritisch denken, differentiatie, remediëring, digitale technologie… het zijn maar een paar aspecten die de modernisering van het secundair onderwijs vooropstelt om schoolmoeheid en vroegtijdig afhaken te voorkomen. ‘De nieuwe koers die Tienerschool HerX vaart, biedt de ruimte en de mogelijkheid om deze doelstellingen te realiseren’, zegt Freya Konings. ‘Wij stellen alles in het werk om onze leerlingen op de juiste plaats te krijgen. Om het huidige watervalsysteem tegen te gaan, zullen wij op termijn zelfs niet meer spreken van aso, technisch of beroeps, maar van theoretische en praktische richtingen.’ In dezelfde lijn werd de basisschool alvast drastisch gerenoveerd. De tieners beschikken nu over één grote, gemeenschappelijke ruimte met diverse zones voor instructie, labo en groepswerk. ‘Ze voelen zich als een vis in het water, zowel wat de nieuwe onderwijsaanpak als de aangepaste infrastructuur betreft’, aldus nog de tevreden directeur. ‘En ook de leerkrachten die al mee in het systeem zijn gestapt, willen absoluut niet meer terug naar de oude aanpak. Zij zien de Tienerschool als één grote, didactische speeltuin.’
Vak-experten geven instructieve basislessen in de masterclass.
In de labo’s gaan de tieners individueel aan de slag om de leerstof te verwerken en te verdiepen. Waar nodig, krijgen ze hulp van hun coach.
