In de eindtermendiscussie stelde Bram Spruyt in DS (23/2) dat peilingstoetsen richtinggevend zijn voor het behalen van een diploma. Dat een diploma en het behalen van de eindtermen gereduceerd worden tot die toetsen is voor het GO! te kort door de bocht.
Laten we duidelijk zijn: het diploma moet inderdaad een bewijs zijn van het effectief beheersen van bepaalde kennis en vaardigheden. En op de vraag welke kennis en vaardigheden dat dan moeten zijn, luidt het antwoord evident ‘zoals (onder meer) vastgelegd in de eindtermen’. Het GO! onderschrijft ondubbelzinnig de relevantie van die eindtermen en juicht de actualisering ervan toe.
Voor ons staat het buiten kijf dat de eindtermen ambitieus mogen zijn. Er gaan veel overheidsmiddelen en dus belastinggeld naar onderwijs en daar mogen duidelijke verwachtingen tegenover staan. Het antwoord op de vraag ‘wat’ in onderwijs aan bod moet komen, mag verregaand beantwoord worden door die overheid. Al was het maar omdat transparante eindtermen een betere waarborg bieden voor gelijke onderwijskansen voor elke leerling en ook duidelijk maken waarvoor een diploma staat. Die intentie sluit naadloos aan bij ons pedagogisch project, dat richting geeft aan ‘hoe’ die inhouden aan bod moeten komen: vanuit een versterkte inzet op het samen leren samenleven, en met maximale ontwikkelingskansen voor elk kind.
Eindtermen functioneren als een systeemgericht kader en worden vanuit dit oogpunt ontwikkeld sinds 1991: ze vormen een referentiekader voor het kwaliteitstoezicht door de overheid via doorlichtingen van de onderwijsinspectie en via peilingsonderzoeken. Ze bieden een kader voor de school om verantwoording af te leggen over het gevoerde interne kwaliteitsbeleid. Aan de hand van peilingen worden uitspraken gedaan over het behalen van de eindtermen op het niveau van het Vlaamse onderwijssysteem, niet op het niveau van individuele leerlingen of scholen.
Naast een schatting van het percentage leerlingen dat een bepaalde groep eindtermen bereikt in Vlaanderen, wordt er in de peilingen ook nagegaan of er systematische verschillen zijn in prestaties tussen scholen, klassen en leerlingen en of deze verschillen samenhangen met bepaalde school-, klas- of leerlingenkenmerken. Aan de hand van de resultaten van de peilingen is het mogelijk om tekorten en pluspunten in ons onderwijs bloot te leggen. Een diploma toekennen louter op basis van resultaten verkregen via deze peilingen is niet aan de orde.
Eindtermen geven richting aan het ontwikkelingsproces van leerlingen: het is wat de samenleving verwacht van de school en het zijn de doelen die in het onderwijsleerproces aan bod moeten komen. De beslissing over het bereiken ervan ligt finaal bij de klassenraad. Leerkrachten hebben het ontwikkelingsproces van hun leerlingen van nabij gevolgd en kunnen het best beoordelen of zij ‘de meet’ die de eindtermen stellen, hebben gehaald. Ze verdienen dan ook het vertrouwen om dat te doen.
Laat het duidelijk zijn, de relevantie van de peilingstoetsen is niet dat ze de eindtermen op het niveau van de leerling finaal en op een doorslaggevende, ‘geobjectiveerde’ manier aftoetsen. Want daarvoor zijn ze niet gemaakt.
Raymonda Verdyck, afgevaardigd bestuurder GO!