dinsdag 24 mei 2016

Onbekend is onbemind

Waarom kan het GO! in een geseculariseerde samenleving zijn aandeel niet versterken? Die vraag stelt Bart Brinckman zich naar aanleiding van de uitspraken van de rector van de UGent in De Standaard van maandag 23 mei 2016. Een terechte vraag.

Een samenvattende duik in de geschiedenis brengt verheldering. Het schoolpact dat in 1958 tot stand kwam na een heuse schooloorlog, garandeerde de keuzevrijheid die moest verzekeren dat ouders naast het katholiek onderwijs voor een alternatief kunnen kiezen. Het initiatief hiertoe werd bij de staat gelegd, daarom sprak men van “rijksonderwijs”. Het schoolpact regelde de subsidies voor het zogenaamde “vrij onderwijs”. In ‘ruil’ voor de oprichting van het rijksonderwijs werden katholieke scholen voortaan verregaand gesubsidieerd: tot op vandaag wordt zestig tot zeventig procent van de schoolgebouwen in het katholiek onderwijs door de overheid betaald.

Daaropvolgende decreten verankerden de historische verworvenheden van het vrij onderwijs verder. Infrastructuurmiddelen worden toegekend op basis van marktaandeel, waardoor de grootste ook altijd het meeste krijgt. De bestaande machtsverhoudingen werden zo stevig gebetonneerd op de “markt” die het onderwijslandschap steeds meer is geworden. Dit ontnam aan het GO! de facto de mogelijkheid om door te groeien en zorgde er in de loop der jaren voor dat ouders in de feiten niet overal de vrijheid hebben om voor een GO! school te kiezen.

Zo ontstaat er een vicieuze cirkel. Wanneer heel wat jongeren uit het katholiek onderwijs komen,  stromen ze ook door in verschillende segmenten van onze samenleving, zoals de bedrijfswereld en de politieke wereld. Ook media houden het vizier gericht op de grootste speler, waardoor het meestal dezelfde stem is die aan het woord wordt gelaten. Waar het GO! de laatste decennia grote stappen heeft gezet om het verzuilde verhaal te overstijgen en continu in te spelen op een samenleving in verandering lijken andere stemmen in de recente debatten die tegenstellingen opnieuw aan te wakkeren. 

quote icoon

Wij zijn ervan overtuigd dat onderwijs het verschil kan maken door échte kansen te bieden aan jonge mensen, door talenten te ontwikkelen en elk talent gelijkwaardig te behandelen.

— Raymonda Verdyck

De vraag die kan worden gesteld is of dit te maken heeft met het feit dat het GO! jaar na jaar blijft groeien en ons pedagogisch project aanslaat. Want in tegenstelling tot wat Brinckman schrijft, stijgt het leerlingenaantal gestaag. De laatste 5 jaar groeide het GO! met meer dan 25.000 leerlingen. En deze groei zou sterker kunnen, de eerder geciteerde decreten hebben als gevolg dat het GO! jaarlijks enkele duizenden leerlingen moet weigeren omwille van plaatsgebrek en gebrek aan middelen, en dat in heel Vlaanderen.

Wij zijn blij dat ons pedagogisch project aanslaat. Deuren openen, jonge mensen tot gelukkige, mondige, creatieve en moedige burgers laten opgroeien die bereid zijn samen te bouwen aan de toekomst, hen begrip en respect voor andere overtuigingen bijbrengen, dat is waar ons project voor staat. De kleurrijkheid en de verscheidenheid in onze scholen zijn voor ons een rijkdom. We gaan daarbij niet uit van één overtuiging die de voorkeur geniet. Dat wil niet zeggen dat overtuigingen en levensbeschouwingen geen plaats hebben op onze scholen, integendeel. Maar dat doen we op grond van gelijkwaardigheid en door in te zetten op een wij-gevoel, op wat mensen verbindt.

Een recent Itinerarapport toont aan dat de sociale breuklijn in Vlaanderen groot is, dat het onderwijs niet meer de sociale lift is die het zou moeten zijn, maar ook dat het GO! het op dat vlak heel wat beter doet door expliciet in te zetten op sociale mix en kansen voor alle kinderen. Dat is dan ook waar het GO! voor staat: Kansen bieden aan alle jongeren en elk talent gelijkwaardig behandelen staat bij ons voorop. Wij zijn ervan overtuigd dat onderwijs het verschil kan maken door échte kansen te bieden aan jonge mensen, door talenten te ontwikkelen en elk talent gelijkwaardig te behandelen.

De vrijheid van onderwijs die telkens opnieuw eenzijdig wordt bekeken als de vrijheid van eenieder om eigen scholen op te richten, heeft er ons onderwijslandschap niet mooier op gemaakt. Segregatie, concentratiescholen én concurrentie zijn er de pijnlijke nevenverschijnselen van. Misschien is de tijd rijp om te focussen op het belang van onze leerlingen, eerder dan op het behoud van marktaandelen. En wat mij betreft kan dat gewoon in één onderwijsnet van en voor de Vlaamse Gemeenschap.

Raymonda Verdyck, afgevaardigd bestuurder GO!

Persverantwoordelijke

David En Nathalie 00

Nathalie Jennes & David Janssens

02 790 95 35

persdienst@g-o.be