De examens staan voor de deur. “Je leerlingen zullen die extra pittig beleven”, getuigt leerlingenbegeleider Nathalie Heurckmans van GO! atheneum Tervuren, “want door corona voelen ze al langer dan een half jaar sluimerende druk.” Duik in Nathalies tips om de stressfactoren van je leerlingen op te vangen.
“Corona stelt de mentale gezondheid van jongeren op de proef. Stress krijgt zo de kans om een negatieve impact te spelen. Erken daarom dat elke leerling het op zijn manier moeilijk heeft. Vertel gerust dat ook jij deze coronatijd uitdagend vindt. Zo weten je leerlingen dat ze niet de enige zijn die het lastig hebben. Blijf tegelijkertijd ook positiviteit verspreiden. Waarom niet eens een virtueel vuistje, een foto van de zonsopgang of een mop over examens via Smartschool of Messenger sturen? Zo toon je dat je aan hen denkt. En dat zijn waardevolle energizers.”
“Overtuig hen dat er voor elk probleem een oplossing is, en dat jij daarbij wil helpen. Reik hun concrete hulplijnen aan. Laat weten wanneer en hoe ze jou kunnen bereiken. Communiceer ook op een fysieke manier, met een sticker op hun lat of in de agenda, hoe ze de school kunnen contacteren. Voeg ook het CLB en Awel toe. In paniek neemt het emobrein het van hen over en kunnen ze moeilijk een oplossing bedenken. Wanneer jongeren thuis in een benarde situatie zitten of aan het verkeerde examenlokaal staan, kunnen ze teruggrijpen naar die contactgegevens en hulp vragen.”
“Vraag je leerlingen nu al even na te gaan op welke plek ze zich goed voelen om te studeren: aan de keukentafel tussen broer(s) en zus(sen), op hun kamer, op zolder bij oma? Zal de blok lukken nu ook mama en/of papa thuiswerken of net niet aanwezig kunnen zijn? Overweeg zeker om op school studie in te richten voor leerlingen die thuis moeilijk structuur, rust of ruimte vinden.”
“Toon je leerlingen dat je om hen geeft. Herinner hen aan het belang van structuur en routine. Ook wanneer de examens in plaats van ’s morgens starten op een later moment van de dag. Gemiddeld 9 uur slapen en het bioritme behouden is ideaal. Op tijd opstaan, zich wassen en ontbijten geven de hersenen de kans om eerst te ontwaken vooraleer ze info moeten opslaan. Regelmatig bewegen, al wandelend naar muziek of een podcast luisteren, verlegt de focus en ontspant de stressboog even.”
“Leerlingen stel je gerust wanneer je vooraf concrete informatie geeft over de omstandigheden waarin ze hun examens zullen afleggen. Vinden ze plaats in een onbekende turnzaal, kerk of aula ? Laat weten of er vensters open moeten en hoe warm het er is. Toon enkele foto’s of een video van de ingang, de plaats voor hun tas, de tafelschikking. Via Google Earth kan je de weg wijzen van school tot de examenlocatie. Die info helpt ook ouders om hun kind te ondersteunen met de praktische voorbereiding.”
“Neem je online examens af? Samen met je leerlingen vooraf uittesten stelt hen én jezelf gerust. Communiceer hoe je online gaat testen: met open(boek)vragen, toepassingen … Stel duidelijk wat kan en niet kan. Mogen leerlingen het handboek tijdens het examen inkijken? Is een rekenmachine toegestaan? Hoeveel tijd neemt het examen in?”
“Ook leerlingen vangen op dat er in juni mild geëvalueerd werd, maar leraren nu strenger zullen beoordelen. Stel je leerlingen gerust. Vertel dat het net zoals in andere examenperiodes belangrijk is dat ze hun best doen. Vermijd het werkwoord ‘slagen’ en vervang het door ‘proberen’. ‘Misschien is dit niet de juiste richting voor je. Je probeert wat je kan,’ neemt druk bij hen weg. Vraag om mild en zacht te zijn voor zichzelf. Want zo lukt leren ook, beter zelfs.”
“Informeer ook de ouders hoe je school hun kind evalueert. Maak duidelijk welke stappen er volgen wanneer het kerstrapport uitwijst dat het studietraject moeilijk verloopt. Door te benadrukken dat de school samen met de leerling en ouders op zoek wil naar de beste optie, vermijd je verrassingen en emoties. En neem je ook stress bij ouders weg.”
“Sinds corona blokkeren steeds meer leerlingen wanneer ze een fout maken. Een gevolg van minder oefentijd waarin fouten maken mag, een gebrek aan positieve feedback door afstandsonderwijs? Vertel dat het perfect normaal is wanneer de ene oefening vlot en de andere moeilijk verloopt. Ook tijdens het examen zullen je leerlingen zich doorheen makkelijke én moeilijke vragen moeten loodsen.”
“Erken dat er voor sommige leerstof minder oefentijd was. Geven je leerlingen aan dat ze de leerstof onvoldoende beheersen? Bezorg extra oefeningen. Wanneer je erbij vertelt dat dit potentiële examenvragen zijn, zal hun motivatie pieken. Of laat hen het examen van vorig jaar inkijken (en maken). Daag hen uit om twee extra examenvragen te formuleren. Jouw feedback hierop is waardevol, en motiveert!”
“Tip ook je leerlingen om te leren uit de toetsen van dit semester. Maak duidelijk dat een examen vaak de optelsom van alle toetsen is. Experimenteer nu niet met nieuwe creatieve examenvormen. Doe hetzelfde als tevoren. Open met een vraag waarvan je vermoedt dat elke leerling het antwoord kent. Zo starten je leerlingen met een succeservaring en vermijd je dat hun stresshormoon aan het begin van hun test voor een storing zorgt.”
— Nathalie Heurckmans - leerlingenbegeleider GO! atheneum Tervuren
“Creëer de mogelijkheid om klasgenoten te blijven zien. Zet de >online lijn die elke klas sinds corona heeft, hiervoor in. Zit je energiepeil goed? Dan kan je dit samen-blazen-we-wat-stoom-af-moment na elk examen organiseren. Verplicht deze bijeenkomst niet. Extraverte leerlingen vullen hun sociale momenten makkelijk in.”
“Zelf als leraar wat last van examenstress? Kies één mijlpaalmoment om je klas online te ontmoeten: voor, aan de helft of net voor de finish van de examenperiode. Of vier samen het begin van de kerstvakantie met een playlist die je klas heeft samengesteld. Dit contact met leerlingen zal ook jou deugd doen.”
“Elke leerling kan je ook koppelen aan een online examenbuddy. De duo’s organiseer je in de klas. Vraag wie buddy kan zijn van wie. Elk duo kan zijn buddyschap naar eigen wens invullen: om elkaar aan te moedigen, te overhoren, om samen een pauze te nemen of te studeren.”
“Vraag je leerlingen om er voor elkaar te zijn. Connectie voelen is nu meer dan ooit belangrijk. Fysiek afspreken met hun knuffelcontact of een stoepbezoek brengen aan een tante of buur met positieve vibes kan je tippen om zichzelf te belonen. De focus even verleggen is belangrijk om de stressboog even te ontspannen.”
___________________
Nathalie Heurckmans is naast leerlingenbegeleider in het GO! atheneum Tervuren ook werkzaam als klinisch kinder- en jongerenpsycholoog. Zo brengt ze heel wat expertise de school binnen om leerlingen socio-emotioneel te begeleiden.
Dit artikel van verscheen eerder op Klasse.be. Lees je graag meer artikels van Klasse? Schrijf je in voor de nieuwsbrief en blijf op de hoogte.
© foto Illias Teirlinck