In maart 2014 stemde het Vlaams Parlement het M-decreet dat ons onderwijs meer inclusief moet maken voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Waar komt het vandaan en hoe breng je het in de praktijk? Kjell Bosmans legt uit.
Interview Kjell Bosmans, coördinator competentieontwikkeling M-decreet
“Het M-decreet kent een lange voorgeschiedenis. Na de universele verklaring van de rechten van het kind werd in 1994 het Salamanca verdrag aangenomen. Daarin staat onder andere dat elk kind recht heeft op onderwijs en dat leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften toegang moeten hebben tot het reguliere onderwijs dat hen in die behoeftes tegemoet moet komen.
Later erkent Vlaanderen het VN-verdrag ter bescherming van personen met een handicap, dat moet worden omgezet in een Vlaams decreet. Dit decreet zou eerst DAM-decreet gaan heten, vervolgens BNM-decreet maar ten slotte werd het het M-decreet. De M staat daarin voor ‘maatregelen’.
Op 1 september 2015 gaat dit decreet in werking. Vanaf dan zijn ‘redelijke aanpassingen’ een afdwingbaar recht, meer, het weigeren van die aanpassingen wordt aanzien als discriminatie."
"Het M-decreet wil een verandering in ons denken over onderwijs teweegbrengen. Wanneer een leerling het wat moeilijk heeft, zou de reflex van de leraar moeten zijn: 'wat heeft deze leerling nodig en wat kan ik of de school doen?' en niet alleen: 'wat is er met deze leerling aan de hand?'. Natuurlijk zijn er grenzen aan wat een leraar en de school kunnen doen. Dit noemen we de ‘redelijke of proportionele grenzen'.
Het M-decreet gaat ook over wat ‘goed onderwijs’ nu eigenlijk is. Zeker is dat handelingsgericht werken (HGW), en het zorgcontinuüm een belangrijke plaats zullen innemen."
"Enerzijds door handelingsgericht samen te werken (volgens de 7 uitgangspunten) en anderzijds via het zorgcontinuüm. Zowat elk onderzoek toont aan dat het wel degelijk de leerkracht is die het verschil maakt. Daarom moeten we proberen om zoveel mogelijk te werken binnen die fase van het zorgcontinuüm, namelijk in de klas. Het GO! biedt daarvoor de nodige nascholing."
"Er komt in elk geval geen tsunami van leerlingen uit het buitengewoon onderwijs. Mochten àlle leerlingen uit het BuO vandaag overstappen naar het gewoon onderwijs, dan zou het nog maar gaan over één leerling per klas. Dit is niet het geval. Alle leerlingen die nu in het BuO zitten zullen daar verder school lopen.
Het BuO blijft ook bestaan. Wel worden de vroegere types 1 en 8 samengevoegd tot het type basisaanbod en komt er een type 9 bij voor kinderen met een autismespectrumstoornis."
"Op basis van dit decreet is het verlenen van redelijke aanpassingen vanaf 1 september 2015 een recht voor elk kind. Meer nog, het niet verlenen van redelijke aanpassingen zal aanzien worden als discriminatie. Redelijke aanpassingen krijgen in het onderwijs vorm als differentiëren, compenseren, remediëren en dispenseren.
Veel leerkrachten en scholen zorgen nu al voor redelijke aanpassingen. Een leerling heeft hiervoor geen label of attest nodig: je differentieert, compenseert, remedieert of dispenseert wanneer de leerling hierdoor beter kan participeren aan het klas- of schoolgebeuren. Voor dispenserende maatregelen is er wel een advies van de klassenraad nodig."
"Doorverwijzen naar het BuO zal nog steeds kunnen. De school zal wel moeten aantonen dat ze de verschillende fases van het zorgcontinuüm heeft doorlopen voor deze leerling en dat eventuele nodige aanpassingen niet redelijk zijn. Het centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) bekijkt samen met school, ouders en leerling wat mogelijke stappen kunnen zijn."
"Ja! Het GO! is overtuigd van de competentie van de leerkrachten. Daarnaast kan bijkomende professionalisering en verspreiden van expertise ervoor zorgen dat het verlenen van aanpassingen minder belastend is voor leerkrachten. Er zal daarom ondersteuning zijn via de reguliere pedagogische begeleidingsdienst. De overheid heeft ook extra ondersteuning voorzien. Voor het GO! betekent dit dat er een specifiek team van medewerkers, gespecialiseerd in het M-decreet, wordt aangenomen. Tenslotte is er ook een vast aanbod van vormingen over diversiteit, zorgcontinuüm en handelingsgericht werken."