Onderwijs, niet de oplossing voor armoede maar wel een hefboom voor emancipatie
Dat onderwijs soms gezien wordt als een middel om maatschappelijke problemen allerhande op te lossen is geen realistische visie. Onderwijs is geen toverstaf die maatschappelijke ongelijkheid de wereld uit kan helpen of armoede zal oplossen. Dat is ook niet haar kerntaak. Wat we wel moeten doen in onze scholen is ervoor zorgen dat élk kind maximale ontwikkelingskansen krijgt, ongeacht zijn of haar achtergrond. Maar daar slagen we nog steeds niet in. Iets om vandaag, op deze Werelddag van Verzet tegen Armoede, extra bij stil te staan.
Opinie n.a.v. werelddag verzet tegen armoede 19 oktober 2016
Veertien jaar geleden is het ondertussen dat toenmalig minister van onderwijs Marleen Vanderpoorten het Decreet Gelijke Onderwijskansen (beter bekend als het GOK-decreet) lanceerde. Een resem maatregelen gaande van een geïntegreerd ondersteuningsaanbod, over het recht op inschrijving in een school van eigen keuze tot de oprichting van een commissie inzake leerlingenrechten moesten ervoor zorgen dat alle kinderen voortaan gelijke kansen zouden krijgen op de schoolbanken.
Helaas is die lovenswaardige doelstelling vandaag nog steeds geen realiteit. Ondanks bescheiden stappen in de richting van het terugdringen van ongekwalificeerde uitstroom en schoolse achterstand, is de socio-economische status van leerlingen nog steeds een beslissende factor voor schoolsucces. Die vaststelling is niet nieuw maar ze blijft actueel, zeker nu de recentste Armoedebarometer ons leert dat het aantal kinderen dat geboren wordt in kansarmoede blijft stijgen.
Mogelijkheden tot participatie bieden nog steeds de beste garantie op emancipatie en het doorbreken van de intergenerationele armoedecirkel.
— Raymonda Verdyck, afgevaardigd bestuurder GO!
Een defaitistisch antwoord als was het niet de taak van onderwijs om armoede de wereld uit te helpen, mag niet volstaan. Op zijn minst moeten alle kinderen, ook zij die uit maatschappelijk kwetsbare gezinnen komen, dezelfde kansen op kwaliteitsvol onderwijs krijgen. Dat lijkt evident maar is het klaarblijkelijk niet. Het vergt moedige keuzes van beleidsmakers en onderwijsverstrekkers. Gelijke startkansen zijn immers niet voldoende als kinderen ongelijk aan de start komen.
Voor het GO! zijn die keuzes evident. Discussies over een maximumfactuur in het secundair onderwijs, toenemende kosten voor buitenschoolse opvang of de dubbele contingentering ter bevordering van een sociale mix bij inschrijvingen zijn geen op zichzelf staande dossiers. Ze raken het hart van een onderwijs waarin het bieden van maximale ontwikkelingskansen, ook voor kinderen in kansarmoede, een garantie moet zijn.
Het GO! pleit als enige onderwijsverstrekker expliciet voor het stimuleren van een sociale mix op onze scholen.
— Raymonda Verdyck, afgevaardigd bestuurder GO!
Het GO! pleit als enige onderwijsverstrekker expliciet voor het stimuleren van een sociale mix op onze scholen. Want het bieden van gelijke onderwijskansen aan élk kind is onlosmakelijk verbonden met de doelstelling om te leren samenleven. Mogelijkheden tot participatie bieden nog steeds de beste garantie op emancipatie en het doorbreken van de intergenerationele armoedecirkel.
In onze scholen koppelen we individuele ontwikkeling aan een samenlevingsproject. Alleen op die manier kunnen we leerlingen vormen tot actieve burgers van de samenleving van morgen: door gevoelig te zijn voor onrecht, hen te scherpen in hun kritische burgerzin en sociale ongelijkheden aan te vechten. Onderwijs kan het armoedeprobleem misschien niet oplossen maar moet op zijn minst bijdragen tot de gezonde verontwaardiging die nodig is om krachtige beleidskeuzes te maken en stappen vooruit te zetten naar een meer rechtvaardige samenleving.
Raymonda Verdyck, afgevaardigd bestuurder GO!
